73 Ι ΣΥΓΓΝΩΜΗ MARIO, ΞΕΧΑΣΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

Ενδόμυχες  σκέψεις με εξομολογητική διάθεση και σκόρπια παράταξη, με αφορμή την ομιλία του παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονα Mario Botta στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου.

«Κλείνω αυτό το φως και χάνονται όλα. Δεν μένει τίποτα. Ανάβω το φως κι αυτό ήταν. Έχω αρχιτεκτονική».  

Όραση για τον Mario Botta, σημαίνει δύο αλληλένδετες ενέργειες: πώς βλέπεις και πώς κρίνεις. Τα έργα του παρελαύνουν ένα προς ένα μπρος στα μάτια εκατοντάδων Ελλήνων αρχιτεκτόνων, αρχιτεκτονήματα που αντιλαμβάνονται και ταυτόχρονα ρυθμίζουν την ισορροπία στο χώρο. Έργα που ισορροπούν μεταξύ της ιδέας και της ύλης και έλκουν με τη γοητεία τους τα μάτια όλων.

Θα σας πω ένα μεγάλο μυστικό: Η καρδιά και η ουσία της αρχιτεκτονικής του είναι ότι αγγίζει την ιδέα του με τα δάχτυλα. Πρέπει να αγαπάει κανείς πολύ την αρχιτεκτονική, για να την περιγράψει σαν να είναι ένα μόριο του κόσμου, σαν να κλείνει ο ίδιος ο αρχιτέκτονας έναν ολόκληρο κόσμο μέσα σε ένα μόριο αρχιτεκτονικής.

Η ποιητική του χώρου, που τόσο έντονα απουσιάζει από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική πραγματικότητα, βιώνεται με την πρώτη, αθώα, παρθενική ματιά στο έργο του. Το έργο του, ο αρχιτεκτονικός του κόσμος, γεννιέται τη στιγμή που αποκαλύπτεται. Πώς να αντέξεις τόσο καθαρή γεωμετρία... Είναι τόσο καθαρή, που αγγίζει το όριο της γύμνιας. Κι έπειτα εισχωρεί αυτό το άτιμο το φως, σαν μαέστρος σε διεθνούς φήμης ορχήστρα που διευθύνει μια σιωπηλή συμφωνία, και σε συγκλονίζει. 

Ο ποιητής της αρχιτεκτονικής, Mario Botta, δεν υπερνικά, δεν θέλει να υπερνικήσει το όραμα, τον μύθο, το παραμύθι της αρχιτεκτονικής. Το πολυτιμότερο στοιχείο της αρχιτεκτονικής του είναι ότι καθιστά την ίδια την αρχιτεκτονική καταφύγιο της ονειροπόλησης, μια αρχιτεκτονική δημιουργημένη για να προστατεύει τον ονειροπόλο, να του προκαλεί το ίδιο καρδιοχτύπι, την ίδια συγκίνηση και να του επιτρέπει να συνεχίζει να ονειρεύεται. Επί τους αιώνες των αιώνων.

66 Ι ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟΤΗΤΑ...

Λόγια του Jean Nouvel.

"Το πιο ενδιαφέρον στην έννοια του Beaubourg, ευθύς εξαρχής, είναι η ελευθερία που υπήρχε στο εσωτερικό, στην ίδια τη σύλληψη του χώρου. Υποτίθεται πως μέσα σ' αυτή τη μηχανή στέγασης της τέχνης θα εκδηλώνονταν απολύτως απρόβλεπτα συμβάντα, αυτά τα κτιριακά επίπεδα θα μπορούσαν να συνυπάρχουν με συμπληρώματα, υποστηρίγματα, κινητές επεκτάσεις. Το Beaubourg ήταν αρχικά ένας φορέας.

Εκείνο που σκοτώθηκε εν τη γενέσει του είναι η διάνοιξη των δυνατοτήτων, το εγγενές παιχνίδι με τις δυνατότητες του χώρου, με τη συνολική του κενότητα. Το γεγονός πως ανακατασκευάστηκαν εσωτερικά οι αίθουσες, με μπανάλ πετάσματα, ένας χώρος τελείως συμβατικός, έκανε το Beaubourg να εξελιχθεί στους αντίποδες ακριβώς της έννοιας του απλού αρχιτεκτονικού φορέα, σε τέτοιο σημείο που έφτασαν να βάλουν φύλλα συκής στα δοκάρια για να φαίνονται πιο αξιοπρεπή, ώστε να τείνει να απαλειφθεί κάθε βιομηχανική ή μηχανιστική αναφορά! Κάθε ελευθερία στο εσωτερικό του τόπου λεηλατήθηκε από τους πυροσβέστες που απαίτησαν το κτιριακό επίπεδο εμβαδού 150 μέτρων επί 50 μέτρα να χωριστεί με έναν εγκάρσιο τοίχο. Κατατμήθηκε, είναι σαφέστατο. Από μόνη της αυτή η παρέμβαση ακύρωνε την αναγκαιότητα αλλά και το νόημα της εξωτερικής έκθεσης των σωληνώσεων -θα μπορούσε να βρίσκεται σε κάποιον κεντρικό πυρήνα, ανάμεσα σε δύο τοίχους. Ανάμεσα στις αρχιτεκτονικές προθέσεις και την αλήθεια του, η απόσταση ήταν κολοσσιαία. Μια επιταχυνόμενη γήρανση. Ένα απολιθωμένο κτίσμα."

Πού μπορεί να βρίσκεται τελικά η αλήθεια της αρχιτεκτονικής; Πού να την αναζητήσουμε;

Ο αρχιτέκτονας R. Venturi, στο έργο του Πολυπλοκότητα και Αντίφαση στην Αρχιτεκτονική, προσφέρει μια θεωρία, που στόχο έχει να υποστηρίξει και να παροτρύνει μια αρχιτεκτονική πρακτική βασισμένη στην πολυσημία.

"Μια αξία αρχιτεκτονική επικαλείται πολλά επίπεδα σημασίας και συνδυασμούς εστιών προσοχής: τα στοιχεία της γίνονται αντικείμενο ανάγνωσης και επεξεργασίας με διαφορετικούς τρόπους ταυτόχρονα."

Ο R. Venturi αναζητά χώρους και μορφές που να παρακινούν πολλαπλές ερμηνείες. Κατά της διάζευξης που επιβάλλει η λογική του Μοντέρνου Κινήματος, επιδιώκοντας τα στοιχεία να έχουν ή τον έναν χαρακτήρα ή τον άλλον, ο Venturi προωθεί τη σύζευξη, στοιχεία που είναι και το ένα και το άλλο. Η ίδια η εμπειρία του αστικού περιβάλλοντος είναι αντιφατική και πολύπλοκη, πίσω όμως από το χάος της σύγχρονης πόλης υπάρχει μια δύσκολη, μη προφανής τάξη. Με την έννοια αυτή, η τάξη που περιγράφει στο αστικό περιβάλλον ο Venturi δεν είναι παρά μόνο ο καμβάς στον οποίο υφαίνονται τα άπειρα συγκρουόμενα μηνύματα, που εκπέμπει κάθε χωρική μορφή ή διάταξη.

Μέσα από τα λόγια του Jean Nouvel το Beaubourg παρουσιάζεται ως ένα αρχιτεκτόνημα που έχει παρερμηνεύσει τον κόσμο, γεγονός που προϋποθέτει μια σύγκρουση. Η σύγκρουση του Beaubourg με την εποχή του δεν έγκειται στην απολυτοποίηση της αρχιτεκτονικής του αλλά στην αδυναμία ένταξής του στον αστικό χώρο.

Όλα αυτά σχετίζονται με την πρόσληψη ενός ενδιάμεσου παλαιοποιητικού συστήματος, που παραπέμπει στο οικιστικό συγκρότημα Pessac, σχεδιασμένο από τον Le Corbusier το 1925, στο οποίο οι κάτοικοι παραβίασαν τη σύμβαση του χώρου, παραφθείροντας την πουριστική γλώσσα.

Στην αρμονία των απόλυτων κύβων-κατοικιών με μεγάλα συνεχή ανοίγματα και επίπεδες στέγες, οι κάτοικοι πρόσθεσαν τα δικά τους σημεία οικειότητας. Τα μεγάλα ανοίγματα χωρίστηκαν, έγιναν συμβατικά παράθυρα, οι στέγες απέκτησαν διακοσμητική στέψη, που παρέπεμπε στην επικλινή στέγη, γλάστρες κάτω από τα παράθυρα και άλλα σύμβολα κατοικίας προσαρμόστηκαν πάνω στους λευκούς γεωμετρικούς όγκους, με στόχο την αφομοίωση του καινούριου μέσω της παλινδρόμησης.

Με ανάλογο τρόπο, η σύγκρουση του Beaubourg με το χώρο αναδεικνύεται σε χαρακτηριστικό σημείο της ταυτότητάς του

57 Ι H ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

Στη σημειωτική ερμηνεία, παρατηρούμε πως το κεντρικό ζήτημα με το οποίο ασχολείται η σημειωτική προσέγγιση, δεν είναι τι σημαίνει μορφή, αλλά πώς οι μορφές σημαίνουν αυτά που σημαίνουν. Με άλλα λόγια, η σημειωτική περιέχει την αναγνώριση της φύσης του συστήματος σημασιοδότησης που λειτουργεί σε κάθε περίπτωση.

Ως αρχιτέκτονας που μεταξύ άλλων ασχολείται ενεργά τόσο με τη σύνθεση όσο και με τη διδασκαλία της αρχιτεκτονικής εσωτερικών χώρων, θεώρησα πως ήρθε πλέον η στιγμή να εγκαινιάσω και στο blog μια νέα ενότητα, που να ασχολείται με το αντικείμενο αυτό. Με "σώζει" εξάλλου [και με δικαιολογεί, επίσης] ο τίτλος του ιστολογίου μου: αρχιτεκτονική αντίστιξη...

Δεν είναι τυχαίο ωστόσο το γεγονός ότι δεν αναφέρω τον όρο "διακόσμηση": για μένα, η αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων επιχειρεί μία σύνθεση, μία ανάλυση του χώρου, που ταλαντεύεται στη σύνταξη του χώρου και στη σύνθεση κι ερμηνεία της αρχιτεκτονικής, με αποτέλεσμα "εσωτερικές" συνθέσεις, που αναφέρονται στη "συντακτική" όψη του κτίσματος ως στοιχειώδες-περίπλοκο και στη "σημασιολογική" όψη του κτίσματος ως έκφραση-περιεχόμενο.

Σε κάθε μελέτη διαμόρφωσης ενός εσωτερικού χώρου, το στοίχημα είναι ένα: το εκάστοτε κτίριο του εκάστοτε αρχιτέκτονα -οι εκάστοτε όψεις, οι εκάστοτε κατόψεις, οι εκάστοτε τοίχοι, τα εκάστοτε χρώματα, η εκάστοτε υφή των υλικών, τα εκάστοτε παράθυρα, τα εκάστοτε μπαλκόνια, τα εκάστοτε δάπεδα, ο εκάστοτε περιβάλλων χώρος, τα εκάστοτε γεωμετρικά χαρακτηριστικά- να εξετάζονται ως ένα σύνολο στοιχείων οπτικών [όπως είναι τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και το χρώμα], αφής, ήχου [όπως ο θόρυβος και η μουσική], υφής, οσμής, κιναισθητικών στοιχείων [δηλαδή στοιχείων αντίληψης κατά τη μετακίνηση], με άλλα λόγια στοιχείων που προσδιορίζονται από την αντίληψη.

Και πίσω από την αντίληψη...υπάρχει το φως και η γεωμετρία που απλώνεται στο χώρο. Ακόμη,το ενδιαφέρον μετατοπίζεται και στη λογική των σημάτων, των ενδεικτών, της άρθρωσης και άλλων συστατικών μιας "εκ των έσω" ερμηνείας της αρχιτεκτονικής αλλά και του σχεδιασμού.

Με την έννοια αυτή το αρχιτεκτονικό έργο δημιουργεί ένα δικό του αντιληπτικό περιβάλλον, όπου οργανώνονται το κενό και το πλήρες, ο χώρος και τα υλικά χαρακτηριστικά

O Louis Kahn έγραψε ότι "η ουσία του χώρου αντικαθρεφτίζει τι θέλει [...] στην ουσία του χώρου υπάρχει το πνεύμα και η θέληση για έναν ορισμένο τρόπο ζωής...και το σχέδιο πρέπει να ακολουθεί πιστά αυτή τη θέληση [...]. Πριν ένας σιδηροδρομικός σταθμός γίνει κτίριο, θέλει να είναι δρόμος".

Συνεχίζω...: πριν ένα φανταστικό κτίριο γίνει κτίριο αληθινό, θέλει να είναι φαντασία, με την έννοια όμως ότι ο χώρος εδώ νοείται ως ο μικρόκοσμος του ίδιου του αρχιτέκτονα.

56 Ι ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΕ ΥΠΑΡΞΙΑΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ

"Βρίσκομαι περιορισμένος στο ιλιγγιώδες αυτό παρόν, το οποίο μπορούμε να παραδεχτούμε πως ενέχει, μέσα στη μηδαμινή στενότητά του, τον τρομακτικό αριθμό των υπόλοιπων μεμονωμένων στιγμών".

[Borges]

Αρχιτεκτονική για το τώρα.
Ή μάλλον..."αρχιτεκτονική υπολογισμένη με το χρόνο", ένα αρχιτεκτονικό στιγμιότυπο.
Ο χρόνος καταργείται τη στιγμή της δημιουργίας, όχι επειδή εγώ ως αρχιτέκτονας αισθάνομαι αιώνιος ή επειδή η τέχνη μου με διατηρεί για πάντα μέσα στην αιωνιότητα του έργου, αλλά επειδή εγώ ο ίδιος, ο αρχιτέκτονας, δεν είμαι κανείς.

Και πάλι Borges:

"Η πραγματικότητα μοιάζει με το είδωλο του εαυτού μας που ξεπροβάλλει σε όλους τους καθρέφτες, ένα ομοίωμα που η ύπαρξή του οφείλεται στη δική μας ύπαρξη, που ακολουθεί τις κινήσεις μας, αλλά που αρκεί να το αναζητήσουμε για να το ξαναβρούμε".

Τελικά...ναι.
Η αρχιτεκτονική σκέψη αναπαράγεται από την αντανάκλαση του εαυτού της.
Και σαν το ποτάμι που όταν φτάνει στη θάλασσα το πρώτο νερό, γυρίζει πίσω, το πριν, το τώρα, το μετά, γίνονται ένα.-

51 Ι Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΟΚ [μέρος β']

Ο Jacques Tati τάσσεται κατά του Μοντέρνου Κινήματος, και η ταινία του εκφράζει ένα αίτημα πολύ διαφορετικό από αυτό του Μοντέρνου Κινήματος, ένα αίτημα που αναζητά την καταδήλωση βεβαιοτήτων μέσα σε μια ενοποιημένη ουτοπία.
Κατ' επέκταση, η παραπάνω συλλογιστική για το Playtime, συσχετίζεται με την έννοια του "σοκ", ενός σοκ που για να είναι αποτελεσματικό στον διαμεσοποιημένο κόσμο του κινηματογράφου [στον πολιτισμό των εικόνων], πρέπει να συνδυάσει την ιδέα της λειτουργίας ή της δράσης με εκείνη της εικόνας. Με την έννοια αυτή, ο κινηματογράφος του Tati δεν είναι μια επεξηγηματική τέχνη, ούτε επεξηγεί αρχιτεκτονικές θεωρίες.
Κατανοώντας τη φύση των περιστάσεων της εποχής του και τις διαδικασίες των μέσων που τις συνοδεύουν, ο Tati κατασκευάζει "συνθήκες" που δημιουργούν μια νέα πόλη, και νέες συνθήκες μεταξύ χώρων και γεγονότων. Άλλωστε και η αρχιτεκτονική δεν έχει να κάνει με τις συνθήκες του σχεδιασμού, αλλά με το σχεδιασμό των συνθηκών...
Η Tativille μοιάζει χαοτική. Ωστόσο, σημασιοδοτεί την εμφάνιση μιας νέας αστικής δομής, μιας νέας αστικότητας. Και, σε τελική ανάλυση, οι αντιπαραθέσεις και οι συνδυασμοί των στοιχείων της είναι αυτοί, που μπορούν να εφοδιάσουν τον θεατή της ταινίας, με το "γεγονός", με το "σοκ".

50 Ι Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΟΚ [μέρος α']

Στο Playtime, η αποσπασματικότητα και η απώλεια του τόπου που παρήχθησαν από την χωρίς κλίμακα αντιπαράθεση αυτοκινητόδρομων, ψηλών κτιρίων και "γυάλινων" κατοικιών, θεωρείται ως ένα σημάδι της ζωτικότητας του αστικού πολιτισμού.
Το Playtime υπονοεί την πραγμάτωση γεγονότων μέσα από το αστικό σοκ, εντατικοποιώντας και επιταχύνοντας την αστική εμπειρία μέσα από τη σύγκρουση και την αποσύνδεση. Στο πορτρέτο της μεγαλούπολης Tativille δεν παρουσιάζεται η ιστορία της ούτε επισημαίνονται οι βασικές τοποθεσίες ή τα μνημεία. Το πορτρέτο της Tativille έχει τη δομή ενός κολάζ, γιατί παρουσιάζει ουσιαστικά τη νέα συνάρθρωση της εικόνας κάθε πόλης. Είναι μια απόπειρα να συλληφθεί ο φευγαλέος, προσωρινός χαρακτήρας της ζωής στην πόλη σε μια σειρά από εικόνες.

28 Ι Η ENNOIA THΣ ΜΕΤΑΠΟΛΗΣ [μέρος β']

Η έννοια της Μετάπολης δηλώνει μια πραγματικότητα που ενσωματώνει και υπερβαίνει την κλασική έννοια της μητρόπολης, η οποία περιγράφει τα μεγάλα αστικά συγκροτήματα και τη μεγάλη πόλη που αναλαμβάνει τις πιο υψηλές λειτουργίες στο πλαίσιο της περιφερειακής ή της τοπικής αστικής ιεράρχησης. Σύμφωνα με τον Francois Ascher, ΄μια Μετάπολη είναι το σύνολο των χώρων όπου το σύνολο ή τμήμα των κατοίκων, των οικονομικών δραστηριοτήτων ή των περιοχών, βρίσκεται ενσωματωμένο στην καθημερινή λειτουργία μιας μητρόπολης. Μια μετάπολη αποτελεί γενικώς ένα λεκανοπέδιο κατοίκησης και δραστηριοτήτων. Οι χώροι που συνθέτουν μια μετάπολη είναι κατ' ουσίαν ετερογενείς και όχι κατ' ανάγκη συνεχείς. Μια μετάπολη περιλαμβάνει το λιγότερο μερικές χιλιάδες κατοίκους'.

Πέρα από αστικογεωγραφικά δεδομένα, η μετάπολη φέρει μια νέα πραγματικότητα, την παγκόσμια επικράτηση του αστικού, και αντιπροσωπεύει την απελευθέρωση από τους καταναγκασμούς της ιστορίας και του γεωγραφικού τόπου, την εξάπλωση νέων κανόνων, μεγεθών και προγραμμάτων, την ενσωμάτωση διαφορών, την εξερεύνηση του αγνώστου, την αναζήτηση του νέου.

27 Ι Η ENNOIA THΣ ΜΕΤΑΠΟΛΗΣ [μέρος α']

'Να βρίσκουμε ή να ξαναβρίσκουμε; Να γνωρίζουμε ή να αναγνωρίζουμε; Στο ενδιάμεσο διάστημα ανάμεσα σ' αυτούς τους όρους, η αντιληπτική εικόνα έχει εξαφανιστεί, η πόλη έχει γίνει ένα αστικό συγκρότημα, κάτι σαν Μετάπολη' γράφει ο Paul Virilio.

Στο έργο 'Les nouveaux principes de l' urbanisme. La fin des villes n' est pas a l' ordre du jour', o Francois Ascher υποστηρίζει πως η Μετάπολη είναι η πόλη των πόλεων, η πόλη των τόπων και των ροών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα Μετάπολης είναι οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονη διαφοροποίηση, όσον αφορά τη συνέχεια - ασυνέχεια της αστικής μάζας. Η Μετάπολη εισάγει μια κατάσταση πέρα από σύνορα χωρών και γεωφυσικά εμπόδια, όπου το τεχνητό, το ηλεκτρονικό και το άυλο συμπληρώνουν και τείνουν να αντικαταστήσουν το φυσικό και το υλικό. Στην περίπτωση της Μετάπολης, η πόλη στην παραδοσιακή της μορφή ως ορισμένο δομημένο σύνολο δεν υπάρχει πια : έχει διασκορπιστεί σε πολλαπλά αστικά συγκροτήματα.

20 Ι ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

'Οι εικόνες αναπαράγουν άλλες εικόνες, προηγούμενες, έχουν μια εφήμερη παρουσία και διοχετεύονται προς διαφορετικά μέσα έκφρασης, απ' όπου επιστρέφουν για να ανακυκλωθούν πάλι'.

[Σπ. Παπαδόπουλος, 'Η πόλη ως πρόβλημα αλχημείας']

Με την έννοια αυτή, ο χώρος γίνεται μια κινητοποιημένη εικόνα που αναμετριέται με τα όριά της, ώστε να αποκαλύπτει τη σύσταση της αρχιτεκτονικής, σαν πράξη εξερεύνησης, σε μια προοπτική σχέση ανταλλαγής πληροφορίας και εικόνας.

Ο χώρος είναι στην ουσία ένας ανιχνευτής και διαμορφωτής στοιχείων και εικόνων, ένα αρχιτεκτονικό γεγονός. Η αρχιτεκτονική μοιάζει να ελέγχει μια κατάσταση εντροπίας, εγγράφοντας τις δυνατότητες που ενυπάρχουν διάσπαρτες στο χώρο.

Στην ουσία, η αρχιτεκτονική επηρεάζεται από στοιχεία της φυσικής πραγματικότητας και, επηρεαζόμενη, την αναδημιουργεί και την προβάλλει. Έτσι, δημιουργείται ένα πολύπλοκο σύστημα σύμφωνα με μια λογική αναπαραγωγής, ώστε τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, να αποκτήσουν σημασία μέσω της διαφοροποίησης. Οι εικόνες που πλάθει ένα αρχιτεκτονικό έργο, πλάθονται ανεξάρτητα, ωστόσο συνδέονται άμεσα με την πολυπλοκότητα της σύνθεσης.

18 Ι THE FORM AMD THE IMAGE

The basic concepts that form the methodological basis of architecture are the form and the image, as first encountered in Plato, consolidated by Aristotle and later, mainly through the Greek Middle Ages [Byzantine times], but also through the Latin Middle Ages, reach our era through modern phenomenology of Çϊusserl, and mostly through the critics of Deridda, Ponty and Ricoeur as to the concept of the form, and finally through the analytical approach of Wittegestein regarding the concept of the image.

The former of those basic concepts, the form, defines the concept of the general and the universal, whereas the latter, the image, expresses the concept of the specific and the local. What is of particular importance is the relation between the two concepts. Thus, if for Aristotle the form represents the common and the diachronic, and the image, represents the specific features, their relation is effuctuaded by the incarnation of the form through the special material features of the image. Therefore, one could say that, the spatial element between the form and the image is the eidetic type or, even more abstractly, the eidetic trace. This, as an abstract spatial writing, through architectural creation, could intergrate special features into the form - abstract spatial model - , as a concrete, cultural, architectural image. The dialectic relationship between the form and the image is the relationship between the general and the specific. Thus, this relationship may provide a basic prerequisite for the creative passage from the specific, the local and the contemporary to the general, the universal and the diachronic, and vice versa.

In conclusion we would say that :
[a] at the level of the analysis, the probative quest of eidetic traces of architecture and the city in the form of eidetic models through the history and contemporanity of the civilisation of space would be the one that would be able to reduce the local and the specific to the general at the universal.
[b] at the level of architectural creation, the intergration of contemporary special features into the general, abstract and universal eidetic traces would be the one to produce the contemporary architecture of the city.