16 Ι Η ΧΩΡΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ

'Η αναλογία των αντιθέτων είναι η σχέση του φωτός με τη σκιά, της κορυφής με την άβυσσο, του πλήρους με το κενό. Η αλληγορία, μητέρα όλων των δογμάτων, είναι η αντικατάσταση της σφραγίδας με το αποτύπωμα, της πραγματικότητας με τις σκιές, είναι το ψέμα της αλήθειας και η αλήθεια του ψέματος'.

[Ε. Levi 'Dogme de la haute magie'']

Βλέποντας τη φύση είτε με το μικροσκόπιο είτε με το τηλεσκόπιο, το αναπτυσσόμενο και ζωντανό κομμάτι της φαίνεται σαν να αποτελείται από άπειρα στοιχεία που συντίθενται ακανόνιστα αλλά με τρόπο ευέλικτο... απ' το τίποτα. Ο σχηματισμός τους αλλάζει περιοδικά, ακολουθώντας τη μεταβολή του χρόνου κι επομένως, τίποτα απ' όσα βλέπουν τα μάτια μας δεν είναι το πραγματικό αλλά κάποιο ήδη ολοκληρωμένο σύνολο. Η εμπειρία του φυσικού χώρου δεν είναι θέμα αντίληψης ή σύλληψης μόνο, αλλά και της αμοιβαίας δράσης ανάμεσά τους. Η φύση, ως κάτι προσωρινό, ποτέ δε σταματά να μεταβάλλεται από μια ακραία κατάσταση σε μια άλλη. Έτσι και η αρχιτεκτονική οφείλει να συμβαδίζει με τη φύση, αφού η φύση επιδρά σε αυτή, με τρόπο ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται και να αλληλοσχετίζονται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, και η αρχιτεκτονική και η φύση, υπόκεινται σε μετασχηματισμούς κι ακόμη, στο ότι βιώνονται με τρόπο ζωντανό.

'Κάθε φαινόμενο - ένα φυσικό φαινόμενο, μια οργανική μορφή - οφείλει το σχήμα του και τον χαρακτήρα του στην πάλη μεταξύ αντίθετων τάσεων. Ένας φυσικός σχηματισμός είναι προϊόν της πάλης μεταξύ της έμφυτης σύστασης και του εξωτερικού περιβάλλοντος'.

[Kepes]

Ζούμε σ' έναν κόσμο στον οποίο κανένα περιβάλλον δεν είναι απόλυτα φυσιολογικό [ακόμα και η φύση σε αγρία κατάσταση είναι χώρος αιχμαλωτισμένος μεταξύ γραμμών ευφυίας]. Κάθε τύπος περικλείει χαρακτηριστικά τα οποία διαφέρουν, οι μορφές τους δεν ταυτίζονται. Μέσα από τις 'αντιφάσεις' αυτές πηγάζει μια ζωντανή αντιπαράθεση. Η ιστορία της αρχιτεκτονικής είναι η ιστορία της αντίθεσής της με τη φύση. Τα μυστήρια και οι κίνδυνοι της εχθρικής φύσης αντιπαρατίθενται με την 'ελεγχόμενη' αρχιτεκτονική και με τον τρόπο αυτό η αρχιτεκτονική μάς προσφέρει μια 'εξιλεωμένη' εκδοχή της φύσης.